SoC03 Vyombo Vya Habari: Sauti ya Haki za Binadamu

[Mwl.RCT]

VYOMBO VYA HABARI: SAUTI YA HAKI ZA BINADAMU
Imeandikwana: MwlRCT
​

UTANGULIZI

Je, unajua kuwa ufisadi na ukiukaji wa haki za binadamu ni matatizo makubwa yanayoikabili dunia leo?

• Haki za binadamu ni haki ambazo kila mtu anastahili kuwa nazo bila kujali jinsia, rangi, dini, au hali yoyote nyingine.

Katika makala hii, nitajadili jinsi vyombo vya habari vinaweza kusaidia watu kuchukua hatua dhidi ya ufisadi na ukiukaji wa haki za binadamu.

• Moja ya njia ambazo vyombo vya habari vinaweza kusaidia katika kupigania haki za binadamu ni kwa kutoa habari kwa umma kuhusu matukio yanayokiuka haki hizo. Habari hizi zinaweza kuwaelimisha na kuwahamasisha watu kuchukua hatua.

Kwa mfano, shirika la Human Rights Watch liliripoti jinsi serikali ya Tanzania ilivyowakamata na kuwatesa wanaharakati wa haki za binadamu Tito Magoti na Theodory Giyani mwaka wa 2019. Habari hii ilionyesha jinsi serikali ilivyobana uhuru wa kujieleza, kukusanyika, na kushiriki katika siasa.

Picha |Mshitakiwa Tito Magoti na Theodory Faustin - Chanzo Nipashe Toleo Na.0580110 / Dec25, 2019​

Hii ilisababisha makundi ya asasi za kiraia kutaka Umoja wa Mataifa na Umoja wa Afrika kuingilia kati na kutetea haki za binadamu nchini Tanzania. Habari hii ilikuwa muhimu sana katika kuonyesha jinsi vyombo vya habari vinavyoweza kuwa sauti ya wale waliodhulumiwa.

Mbili: Vyombo vya habari vinaweza kusaidia katika kupigania haki za binadamu kwa kuwasiliana na watu walioathiriwa na ufisadi na ukiukaji wa haki za binadamu kwa njia mbalimbali, ikiwa ni pamoja na:

• Kufanya mahojiano na waathirika: Vyombo vya habari vinaweza kuwapa sauti waathiriwa wa ufisadi na ukiukaji wa haki za binadamu.

Kwa mfano, BBC Swahili iliripoti jinsi wanajeshi wa Sudan Kusini walivyowabaka na kuwaua raia mwaka wa 2016. Hii ilionyesha uovu wa serikali na kusababisha wito wa kimataifa wa kutetea haki za binadamu.

Picha | Chanzo BBCNews​

• Kuchapisha hadithi za waathirika: Vyombo vya habari vinaweza kuwapa ushahidi watu walioathiriwa na ufisadi na ukiukaji wa haki za binadamu ili kuwapa sauti na kuwapa haki zao.

Kwa mfano, mwaka wa 2014, shirika la Human Rights Watch lilichapisha ripoti kuhusu kambi za mateso za serikali ya Syria. Ripoti hiyo ilisaidia kuongeza ufahamu kuhusu tatizo hilo, na pia ilisaidia kuwaachilia wafungwa kadhaa.

• Kuonyesha filamu na vipindi vya televisheni kuhusu unyanyasaji wa haki za binadamu: Vyombo vya habari vinaweza kuonyesha filamu na vipindi vya televisheni ambavyo vinaonyesha jinsi ufisadi na ukiukaji wa haki za binadamu unavyoathiri maisha ya watu. Hii inaweza kusaidia kuongeza ufahamu kuhusu masuala haya na kuwahimiza watu kuchukua hatua.

Kwa mfano, mwaka wa 2017, shirika la habari la Al Jazeera lilirusha filamu iitwayo “On the Brink of Famine” ambayo ilionyesha jinsi vita nchini Yemen ilivyosababisha njaa, magonjwa, na vifo vya maelfu ya watoto. Filamu hiyo ilisema kuwa milioni 7 ya watu nchini Yemen walikuwa katika hatari ya kukabiliwa na njaa kubwa zaidi duniani.

Tatu: Vyombo vya habari vinaweza kuchochea mjadala wa umma kuhusu ufisadi na ukiukaji wa haki za binadamu

Vyombo vya habari vinaweza kuchochea mjadala wa umma kuhusu ufisadi na ukiukaji wa haki za binadamu kwa njia mbalimbali, ikiwa ni pamoja na:

• Kuandaa vipindi vya majadiliano, mahojiano, na mijadala: Vyombo vya habari vinaweza kuandaa vipindi vya majadiliano, mahojiano, na mijadala ili kuwapa watu fursa ya kujadili masuala haya. Hii inaweza kusaidia kuongeza ufahamu kuhusu masuala haya na kuwahimiza watu kuchukua hatua.

Kwa mfano, mwaka wa 2016, redio ya BBC ilirusha vipindi vya majadiliano kuhusu jinsi ufisadi unavyoathiri maendeleo ya Afrika. Vipindi hivi vilionyesha jinsi ufisadi unavyopunguza uwezo wa serikali kutoa huduma muhimu kwa wananchi na kuongeza umaskini. Hii ilisaidia kuwashawishi viongozi kuchukua hatua. Watu walitaka serikali zao ziwe na uwazi zaidi na ziwajibike zaidi.

• Kuchapisha makala na vifungu kuhusu masuala haya: Vyombo vya habari vinaweza kuchapisha makala na vifungu ili kuwaelimisha watu kuhusu ufisadi na ukiukaji wa haki za binadamu. Hii inaweza kusaidia kuongeza ufahamu kuhusu masuala haya na kuwahimiza watu kuchukua hatua.

Kwa mfano, mwaka wa 2018, gazeti la The New York Times lilichapisha makala kuhusu jinsi ufisadi unavyoathiri maendeleo ya nchi za Afrika. Makala hiyo ilionyesha jinsi ufisadi unavyopunguza uwezo wa serikali kutoa huduma muhimu kwa wananchi na kuongeza umaskini. Hii ilisaidia kuwashawishi viongozi kuchukua hatua.

• Kushirikisha watu kwenye mitandao ya kijamii: Vyombo vya habari vinaweza kutumia mitandao ya kijamii ili kuwafikia watu wengi zaidi na kuwaelimisha kuhusu ufisadi na ukiukaji wa haki za binadamu. Hii inaweza kusaidia kuongeza ufahamu kuhusu masuala haya na kuwahimiza watu kuchukua hatua.

Kwa mfano, mwaka wa 2018, shirika la habari la CNBC lilitumia YouTube ili kurusha filamu fupi iitwayo "What's the cost of corruption?" ambayo ilionyesha jinsi ufisadi unavyoathiri uchumi na jamii duniani. Filamu hiyo ilivutia maelfu ya watu na ilisaidia kuonyesha umuhimu wa kupambana na ufisadi.

Vidiyo | Filamu fupi "What's the cost of corruption?" – Kwa hisani ya CNBC​

• Kufanya kazi na mashirika ya haki za binadamu: Vyombo vya habari vinaweza kushirikiana na mashirika ya haki za binadamu ili kupigania haki za binadamu. Hii inaweza kusaidia kuongeza ufahamu kuhusu masuala haya na kuwahimiza watu kuchukua hatua.

Kwa mfano, mwaka wa 2020, Al Jazeera ilifanya mahojiano na wanachama wa Amnesty International ambalo linapigania haki za binadamu duniani. Mahojiano hayo yalionyesha jinsi Amnesty International linavyofanya utafiti, uhamasishaji, na ushawishi ili kupigania haki za binadamu na kuwahimiza watu kuchukua hatua.


HITIMISHO

Katika makala hii, nimeeleza jinsi vyombo vya habari vinaweza kuwaelimisha na kuwahamasisha watu kuchukua hatua dhidi ya ufisadi na ukiukaji wa haki za binadamu. Nimeonyesha jinsi vyombo vya habari vinaweza kutoa habari, kuwapa sauti waathiriwa, na kuchochea mabadiliko ya kijamii.

Mada hii ni muhimu sana kwa sababu inahusu haki na maendeleo ya mamilioni ya watu duniani. Vyombo vya habari vina jukumu muhimu katika kupigania haki za binadamu na kuunda jamii bora zaidi. Ninawasihi wasomaji wangu kuchukua hatua baada ya kusoma makala hii.

Wanaweza kufanya hivyo kwa njia mbalimbali, kama vile kujifunza zaidi, kuunga mkono mashirika yanayopigania haki za binadamu, au kuandamana dhidi ya ufisadi na ukiukaji wa haki za binadamu.


Marejeo:

• Al Jazeera. (2017, November 28). Yemen: On the brink of famine. aljazeera.com/programmes/specialseries/2017/11/yemen-brink-famine-171128124059811.html
• UN News. (2020, November 20). ‘Act urgently’ to stave off catastrophic famine in Yemen: Guterres. news.un.org/en/story/2020/11/1078212

 

[EDOGUN]

Saws
Numbisa

 

[Numbisa]

nice

 

[Mwl.RCT]

nice

Karibu.